Tussen het schrijven door kom ik soms inspirerende feiten tegen. Feiten die me even stil laten staan, doen glimlachen of gewoon blijven hangen. Vooral als ze over schrijven gaan, dat rare, magische proces waar we ons vrijwillig in storten. Deze wijsheden worden dan mantra’s, steeds opnieuw zingend in mijn hoofd. Een voorbeeld van dat soort onzin, die tegelijkertijd ook de waarheid in zich draagt, is deze wetgeving:
- Schrijf.
- Zet het ene woord na het andere. Vind het juiste woord en schrijf het op.
- Maak af waar je aan schrijft. Wat je ook moet doen om het af te maken, maak het af.
- Leg het weg. Lees het alsof je het nog nooit eerder hebt gelezen. Laat het zien aan vrienden van wie je de mening respecteert en die houden van het soort verhaal dat je schrijft.
- Onthoud: wanneer mensen je vertellen dat er iets niet klopt of niet voor hen werkt, hebben ze bijna altijd gelijk. Maar wanneer ze je precies vertellen wat er mis is en hoe je het moet oplossen, hebben ze bijna altijd ongelijk.
- Verbeter het. Onthoud dat je, vroeg of laat, voordat het ooit perfect is, het los moet laten, verder moet gaan en moet beginnen aan het volgende.
- Perfectie is als een horizon die je achterna jaagt. Blijf doorgaan.
- Lach om je eigen grappen.
- De belangrijkste regel van schrijven is dat je alles mag doen, zolang je het met genoeg overtuiging en zelfvertrouwen doet. (Misschien is dat niet alleen een regel voor schrijven, maar ook voor het leven. Maar het geldt zeker voor schrijven.)
- Schrijf jouw verhaal zoals het geschreven moet worden. Schrijf het – eerlijk, en vertel het zo goed mogelijk.
Ik weet niet zeker of er nog andere regels zijn. Niet één die echt belangrijk is.
Punt 5 is een interessante en een gedachte van mijn kant als toevoeging, namelijk dat ik ooit een schrijfdocent had (Tanny Dobbelaar) die altijd bij reacties van anderen zei: “Dat is een lezerservaring, doe er je voordeel mee.” Dus een lezer hoeft niet altijd gelijk te hebben, maar het is wel een luxe dat iemand diens lezerservaring met je deelt. En misschien denk je dan: “Hmmm….jaha, ik wist eigenlijk wel dat het daar niet klopt…” en misschien denk je “Ik houd het zo, want voor mij klopt het wel.”
Het is een lezerservaring die je krijgt en waar je mee kunt doen wat je wilt.
En wat ze ook altijd zei is: “Dit is de observatie, hoe je het kunt oplossen (als je dat wilt) mag je zelf bedenken.” Het is een diagnose van de lezer. Het behandelplan mag de schrijver zelf bedenken.
Schrijf- en feedbacklessen die ik altijd onthouden heb en weer doorgeef aan m’n eigen cursisten :~)